Przedstawiamy przewodnik po postępowaniu w sprawie wydania europejskiego nakazu zapłaty w Niemczech w pytaniach i odpowiedziach - przewodnik przedstawia wybrane zagadnienia, poruszone podczas warsztatów dla radców prawnych w ramach europejskiego projektu Me-CODEX.
1. W jakim języku można uzupełnić formularze, na których wnosi się pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty w Niemczech?
Formularze należy wypełniać w języku sądu, do którego wnoszony jest pozew.
Zgodnie z § 23 ust. 1 Verwaltungsverfahrensgesetz (niemiecka ustawa o postępowaniu administracyjnym) językiem urzędowym w Niemczech jest język niemiecki. Nadto, zgodnie z § 184 Gerichtsverfassungsgesetz (niemiecka ustawa o ustroju sądów powszechnych) językiem, którym należy posługiwać się przed niemieckimi sądami (Gerichtssprache) jest język niemiecki.
Nie. Formularz musi być również w języku niemieckim.
Formularze w języku niemieckim dostępne są na stronie https://e-justice.europa.eu/content_european_payment_order_forms-156-de.do.
Zgodnie z § 1087 Zivilprozessordnung (niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego) sądem wyłącznie właściwym do rozpatrywania pozwów o wydanie Europejskiego Nakazu Zapłaty w myśl rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 jest sąd rejonowy w dzielnicy Wedding w Berlinie – Amtsgericht Wedding.
Do tego sądu należy kierować wszystkie pozwy w postępowaniu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, bez względu na wartość przedmiotu sporu oraz miejsce zamieszkania bądź siedziby pozwanego.
5. Jakie przepisy regulują postępowanie w sprawie Europejskiego Nakazu Zapłaty w Niemczech?
Postępowanie w sprawie Europejskiego Nakazu Zapłaty w Niemczech zostało uregulowane w §1087 - §1096 Zivilprozessordnung (niemiecki kodeks postępowania cywilnego).
Koszty sądowe w Niemczech, a raczej ich nieznajomość, to po barierze językowej, największa przeszkoda dla polskich pełnomocników w złożeniu pozwu o wydanie Europejskiego Nakazu Zapłaty w Niemczech. Koszty sądowe uregulowane są w Gerichtskostengesetz – niemieckiej ustawie o kosztach sądowych z dnia 05 maja 2004 r. - https://www.gesetze-iminternet.de/gkg_2004/ Opłaty sądowe w postępowaniu o wydanie Europejskiego Nakazu Zapłaty uzależnione są od wartości przedmiotu sporu i nie mogą wynosić mniej niż 15 Euro (por. § 34 Gerichtskostengesetz).
W załączniku nr 2 do wspomnianej ustawy znajduje się dokładna tabela opłat sądowych dla wartości przedmiotu sporu do 500 000 Euro.
7. Ile mam czasu na uzupełnienie ewentualnych braków pozwu?
Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego postępowanie w sprawie Europejskiego Nakazu Zapłaty w przypadku wezwania powoda do uzupełnienia lub poprawienia pozwu, sąd określa termin, który uważa za odpowiedni w danych okolicznościach. Sąd może przedłużać termin według własnego uznania.
8. Niemiecki sąd wezwał mnie do uzupełnienia braku w terminie 24 h od momentu odbioru wezwania – jak mogę dotrzymać tego terminu?
W Niemczech istnieje instytucja działania wstecz doręczenia, która została uregulowana w § 167 Zivilprozessordnung (niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego). Powołany przepis stanowi, że jeżeli przez doręczenie ma zostać dotrzymany termin lub od chwili doręczenia ma od nowa rozpocząć się bieg przedawnienia lub w myśl § 204 niemieckiego Kodeksu cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch) bieg przedawnienia zostanie wstrzymany, to ten skutek następuje w chwili wpływu wniosku lub oświadczenia, jeżeli doręczenie nastąpi wkrótce. W praktyce oznacza to, że możliwe jest dotrzymanie terminu poprzez uprzednie wysłanie do sądu oświadczenia (pisma procesowego, dokumentu etc.) za pośrednictwem faxu, a następnie nadanie pisma pocztą tradycyjną. Fax jest bowiem powszechnie stosowanym w Niemczech środkiem komunikacji z sądami i urzędami, co znajduje potwierdzenie w § 130 ust 6 Zivilprozessordnung oraz orzeczeniach Federalnego Trybunału Sprawiedliwości.
9. Czy w Niemczech istnieje odpowiednik naszego KRS?
Niemiecki rejestr handlowy – Handelsregister - prowadzony jest przez niemieckie sądy rejonowe. Natomiast portal rejestrowy – www.handelsregister.de – prowadzony jest przez Ministerstwo Nadrenii – Północnej Westfalii dla wszystkich krajów związkowych. Rejestr prowadzony jest m.in. dla jednoosobowych firm handlowych, spółek jawnych, spółek komandytowych, spółek akcyjnych, spółek komandytowo – akcyjnych, spółek z ograniczoną osobowością oraz spółek
europejskich. Na stronie https://www.handelsregister.de/rp_web/info-lang.do znajdują się podstawowe informacje o rejestrze oraz opisana jest procedura rejestracji, również w języku polskim. Po dokonaniu rejestracji można, odpłatnie, pobierać odpisy z rejestru (aktualne, chronologiczne oraz historyczne). Odpisy zawierają informacje o nazwie firmy, formie prawnej, oddziałach, przedmiocie działalności, siedzibie, osobach uprawnionych do reprezentacji oraz kapitale zakładowym przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 44 niemieckiej ustawy federalnej o ewidencji ludności (Bundesmeldegesetz) możliwe jest uzyskanie pewnych informacji o konkretnej osobie od niemieckich organów ds. ewidencji ludności. Dokument taki jest zwany zwykłym wyciągiem z ewidencji (einfache Melderegisterauskunft)
i może obejmować:
-nazwisko,
-imiona,
-stopień naukowy doktora,
-aktualny adres oraz
-w przypadku gdy dana osoba nie żyje – stosowne oświadczenie.
W celu uzyskania zwykłego wyciągu z ewidencji należy złożyć pisemny wniosek, wraz z opłatą, do właściwego organu ds. ewidencji.
Wniosek musi zostać skierowany do właściwego organu ds. ewidencji. Co do zasady będzie to urząd spraw obywatelskich (Bürgeramt) w gminie lub mieście, w których uznaje się, że dana osoba zamieszkuje.
Zgodnie z art. 17 ust . 1 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 w przypadku wniesienia sprzeciwu w terminie określonym w art. 16 ust. 2 dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim wypadku zakończenia postępowania. Dalsze postępowanie odbywa się zgodnie z zasadami:
a) europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń określonego w rozporządzeniu (WE) nr 861/2007, jeżeli ma zastosowanie; lub
b) właściwego krajowego postępowania cywilnego.
W przypadku wniesienia sprzeciwu od Europejskiego Nakazu Zapłaty wydanego przez sąd rejonowy Wedding (w sytuacji, kiedy powód chce, aby postępowanie toczyło się nadal, a przepisy dot. postępowania w sprawie drobnych roszczeń nie znajdują zastosowania) stosuje się § 1090 Zivilprozessordnung, który stanowi, że sąd (dotychczasowo właściwy – Amtsgericht Wedding) zażąda od powoda oznaczenia sądu, który jest właściwy do prowadzenia dalszego postępowania, wyznaczając odpowiedni termin na udzielenie takiej informacji. W przypadku, gdy powód nie określi właściwego sądu we wskazanym terminie, sąd uchyla nakaz zapłaty. Natomiast, po terminowym przekazaniu sądowi Wedding informacji dot. właściwości sądu, sąd Wedding przekazuje sprawę sądowi właściwemu, a ten, zgodnie z § 697 Zivilprozessordnung wzywa powoda do uzasadnienia swojego roszczenia w terminie 2 tygodni w formie odpowiedniej dla powództwa według prawa niemieckiego. Dalsze postępowanie toczy się według przepisów niemieckiego postępowania cywilnego.
Przymus adwokacki w Niemczech został uregulowany w § 78 Zivilprozessordnung, który stanowi, że strony muszą być reprezentowane przez adwokata przed wszystkimi sądami okręgowymi i wyższymi sądami krajowymi, a także przed wyższym sądem okręgowym, jeżeli w jednym z landów taki sąd ustanowiono w myśl § 8 ustawy wprowadzającej do ustawy o ustroju sądów powszechnych.
W sprawach o roszczenia pieniężne niemiecki sąd okręgowy jest sądem właściwym w pierwszej instancji, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 5 000 Euro.
Jednakże, artykuł 24 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty stanowi, że w następujących przypadkach zastępstwo przez adwokata lub innego prawnika nie jest obowiązkowe:
a) w odniesieniu do powoda – przy wnoszeniu przez niego pozwu o wydanie Europejskiego Nakazu Zapłaty
b) w odniesieniu do pozwanego – przy wnoszeniu przez niego sprzeciwu od Europejskiego Nakazu Zapłaty.
Zgodnie natomiast z art. 17 ww. rozporządzenia w przypadku wniesienia sprzeciwu dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania zgodnie z zasadami europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń określonego w rozporządzeniu (WE) nr 861/2007, jeżeli ma zastosowanie lub z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne.
Parafrazując – po złożeniu przez pozwanego sprzeciwu w postępowaniu toczącym się przed sądem rejonowym Wedding w Berlinie, jeżeli wartość przedmiotu sporu jest wyższa niż 5 000 Euro i jeżeli powód chce kontynuować postępowanie, w miejsce przepisów regulujących postępowanie w sprawie Europejskiego Nakazu Zapłaty zastosowanie znajdują przepisy prawa niemieckiego, a co za tym idzie również przepisy regulujące przymus adwokacki.
Wynagrodzenie niemieckich adwokatów reguluje ustawa o wynagrodzeniu adwokackim – Rechtsanwaltsvergütungsgesetz. Ustawa określa stawki wszelkich możliwych czynności adwokackich, które obowiązują w każdym postępowaniu w Niemczech tj. w postępowaniu cywilnym, karnym, wykroczeń, administracyjnym oraz gospodarczym i celnym.
Z uwagi na konstrukcję ustawy, która oparta jest na systemie współczynników, można mieć trudności z obliczeniem rzeczywistej opłaty. Z pomocą wychodzą naprzeciw kalkulatory online, za pomocą których można obliczyć wynagrodzenie adwokata nas reprezentującego, koszty adwokata strony przeciwnej (w razie przegranej w procesie) oraz koszty sądowe.
Popularny kalkulator znajduje się na stronie: https://anwaltverein.de/de/service/prozesskostenrechner .
Europejski Nakaz Zapłaty można egzekwować składając wniosek o wszczęcie egzekucji do niemieckiego komornika, właściwego miejscowo (informację o właściwym w sprawie komorniku otrzymamy we właściwym miejscowo sądzie rejonowym). Nadanie niemieckiej klauzuli wykonalności nie jest już wymagane. Wniosek o wszczęcie egzekucji składa się na formularzu dostępnym na stronie https://justiz.de/formulare/zwi_bund/vollstreckunggerichtsvollzieher_GV6.pdf
Tak, między innymi poprzez stronę https://www.gesetze-im-internet.de/ , która jest wspólnym projektem Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów oraz juris GmbH. Serwis udostępnia bezpłatnie prawie wszystkie niemieckie ustawy i jak deklarują twórcy – są one stale konsolidowane przez biuro dokumentacji Federalnego Urzędu Sprawiedliwości. Nie są to jednak teksty urzędowe – te można znaleźć tylko w papierowym wydaniu Federalnego Dziennika Ustaw. Ponadto, pod linkiem: http://www.rechtsprechung-im-internet.de/jportal/portal/page/bsjrsprod.psml znajduje się baza orzeczeń Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, Federalnych Sądów Najwyższych oraz Federalnego Sądu Patentowego.
Stan prawny na czerwiec 2018 r.